Efekt kociego oka – efekt optyczny polegający na pojawianiu się wąskiej smugi (pasma) świetlnej przypominającej źrenicę kociego oka, która przemieszcza się po wypukłej i wypolerowanej powierzchni kamienia w trakcie jego obracania. Efekt kociego oka ujawnia oraz znacznie potęguje odpowiednie oszlifowanie okazu w formie kaboszonu lub kuli. Wykazuje go wiele minerałów, zawierających różnego rodzaju wrostki oraz […]
Asteryzm – zjawisko optyczne polegające na pojawieniu się wąskich smug (pasm) świetlnych układających się w kształt „gwiazdy” na powierzchni kamieni szlachetnych, zwłaszcza szlifowanych w kaboszon. Zjawisko to powodowane jest przez obecność w sieci krystalicznej minerału inkluzji, np. w wypadku rubinu i szafiru są to inkluzje rutylu, takie same jak w wypadku efektu kociego oka. „Gwiazdy” […]
Awenturyzacja – migotliwy efekt świetlny przypominający iskrzenie, wywołany odbijaniem i rozpraszaniem światła na drobnych wrostkach (inkluzjach) mineralnych rozproszonych w macierzystym krysztale. Efekt ten ujawnia się w postaci migotliwych refleksów świetlnych o różnej barwie: czerwonej, pomarańczowej, żółtej, złotej, zielonej lub rzadziej niebieskiej. Wywołują go drobne, łuseczkowe wrostki; hematytu, goethytu, lepidokrokitu, pirytu, oraz mik: muskowitu, serecytu, biotytu, […]
Dwójłomność – zdolność ośrodków optycznych do podwójnego załamywania światła (rozdwojenia promienia świetlnego). Substancje, dla których zjawisko zachodzi nazywamy substancjami dwójłomnymi. Zjawisko dwójłomności odkrył w 1669 roku Rasmus Bartholin a wyjaśnił Augustin J. Fresnel w pierwszej połowie XIX wieku. Dwójłomność wykazuje wiele substancji krystalicznych, a także wszystkie ciekłe kryształy. Przykładami substancji dwójłomnych mogą być kryształy rutylu […]
Schillerescencja – szczególny rodzaj iryzacji odznaczający się migotliwością i częstokroć tęczową grą barw, bądź objawianiem się połyskującego pasemka. Bywa obserwowana w skaleniach potasowych (adular, ortoklaz) o charakterze kamieni księżycowych. Efekt ten jest zależny od grubości naprzemianległych drobnych warstewek albitu lub występowania mikroskopijnych rys lub spękań naprężeniowych. Zjawisko uwidacznia się również w niektórych kryształach górskich, w […]
Dichroizm (od greckiego dikhroos – dwubarwny) – początkowo oznaczał właściwość materiału czy urządzenia polegającą na podziale padającej wiązki światła na dwie wiązki o różnych barwach. Obecnie odnosi się przede wszystkim do właściwości materiałów polegającej na różnym pochłanianiu światła, w zależności od jego polaryzacji, np. dla światła spolaryzowanego liniowo w kierunkach wzajemnie prostopadłych czy też spolaryzowanego […]
Pleochroizm (wielobarwność, polichroizm) – zjawisko, zmiany barwy w zależności od polaryzacji światła przechodzącego przez ciało. Zjawisko jest wynikiem różnej absorpcji widmowej światła przez substancje, zależnie od kierunku polaryzacji padającego światła. Występuje najczęściej w kryształach, zwłaszcza tych, które charakteryzują się naturalną anizotropią absorpcji. Ośrodkami absorpcji mogą być zarówno poszczególne elementy struktury kryształu (jony, atomy, cząsteczki), jak […]
Adularyzacja Rodzaj opalescencji odznaczający się charakterystyczną perłowo-białą, srebrzysto-mleczną bądź srebrzysto-błękitną poświatą obserwowaną w skaleniach. Najczęściej występuje w adularze, ale uwidacznia się też w innych skaleniach potasowych (głównie w ortoklazie, sanidynie, mikroklinie); sporadycznie w niektórych plagioklazach: albicie i oligoklazie. Okazy wykazujące to zjawisko są określane mianem kamieni księżycowych. fot. Ra’ike, modyfikacja: Emmix, Licencja: Creative Commons Kamień […]
Labradoryzacja (labradorescencja) – gra barw w metalicznie lśniących odcieniach na niektórych minerałach, zwłaszcza u labradoru i spektrolitu. Często są to niebieskie i zielone efekty, lecz również można zaobserwować wszystkie inne barwy widma. Zjawisko to powodują drobne, blaszkowe lub igiełkowe inkluzje różnych minerałów np. magnetyt, rutyl, tytanit, miedź. Przyczyną labradoryzacji jest interferencja światła na najcieńszych płytkach. […]
Opalescencja: szczególny rodzaj iryzacji, objawiający się na powierzchni niektórych minerałów, zwłaszcza opalu zwyczajnego, w postaci charakterystycznej mlecznobiałej, mlecznoniebieskawej lub perłowolśniącej poświaty wskutek zjawiska odbicia światła krótkofalowego, czyli niebieskiego. Światło ulega rozproszeniu na mikroskopowych spękaniach lub na szczelinkach wypełnionych wodą. Opalescencja o połysku srebrzystym zwana jest adularyzacją i występuje w skaleniach potasowych: adularze, ortoklazie, niekiedy w […]