Opale powstają jako produkt procesów hydrotermalnych, metasomatycznych i wietrzeniowych. Opal osadza się w tempie ok. 1 mm na 500 tys. lat.
Spotykany jest w skałach magmowych i osadowych także w osadach gorących źródeł. Występuje w skupieniach groniastych, kulistych, nerkowatych, tworzy naskorupienia, żyłki, inkrustacje, konkrecje i szkielety przestrzenne (opoki), tworzy pseudomorfozy. Często występują wrostki różnych minerałów oraz inkluzje gazowe i ciekłe.
Miejsca występowania:
Świat:
Australia – Główny wydobywca szlachetnych opali. Największe złoża w stanach Queensland, Nowa Południowa Walia ( Lightning i White Cliffs) oraz Australia Południowa (Coober Pedy i Andamooka).
Brazylia (okręg Piaui) – Drugie miejsce pod względem wydobycia opali mlecznych i czarnych.
Meksyk (prowincje Zimapan. Queretaro i Guererro i Chihuahua) – największa liczba opali ognistych na świecie. Warstwa zawierająca opal ciągnie się przez cały obszar górski w Meksyku. Wydobycie prowadzi się w kopalniach odkrywkowych.
inne – USA Honduras, Kazachstan, Rosja, RPA, Słowacja, Rumunia – opale szlachetne są rzadkie lub silnie spękane.
Polska:
Tylko nieszlachetne opale, głównie na Dolnym Śląsku (Nasławice, Jordanów k. Sobótki, Szklary), w Karpatach fliszowych, oraz w okolicach Zawichostu i Chełma Lubelskiego. Hialit pojawia się w szczelinach serpentynitów w Bystrzycy Kłodzkiej koło Świdnicy, towarzyszy nefrytowi w Jordanowie i bazaltom koło Jawora.
