Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi Tarnowice (obecnie dzielnica – Stare Tarnowice) i słowa gory, co w po staropolsku oznaczało kopalnie.
Historia miasta jest bardzo związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku. Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490. Od tego czasu na teren dzisiejszego miasta zaczęli przybywać osadnicy, powstawały pierwsze osady górnicze.
O górnictwie srebra mówi już a bulla papieża Innocentego II z roku 1136, która wspomina o kopalniach rud srebra w okolicach Bytomia.
O eksploatacji złoża rudy ołowiowo – srebrowej w i żyłach na terenach Tarnowskich Gór wspomina pismo księcia Władysława Opolskiego z roku 1247.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry, książę opolsko-raciborski, oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo, tj. „akt wolności górniczej”. W tym samym roku Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw. Ordunek Gorny. Jest to okres szybkiego rozwoju górnictwa rud srebronośnych oraz miasta, w którym równie intensywnie rozwija się handel i rzemiosło. Wybudowano wtedy wiele istniejących do dziś kamienic.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego na Górnym Śląsku.
Na terenie tarnogórskim powstało ponad 20 tysięcy szybów i 150 kilometrów chodników.
Już od okresu międzywojennego pracowano nad utworzeniem podziemnego muzeum górniczego. W latach 50 powrócono do tego pomysłu. Stowarzyszenie Miłośników Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej, przyjmuje sobie cel odbudowę Kopalni Zabytkowej. W latach
60 powołano nowy skład Komitetu Odbudowy. Jednak wypadki śmiertelne przy odbudowie zatrzymały renowacje. Dopiero 1976r. przekazano do użytku Kopalnię Zabytkową Rud Srebronośnych – unikalny Zabytek Górnictwa Kruszcowego w Europie.
Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych – w Tarnowskich Górach to podziemna trasa turystyczna umożliwiająca zwiedzanie podziemi dawnej kopalni kruszców srebronośnych, założonej w triasowych dolomitach i wapieniach. Od 2004 pomnik historii.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach przy ul. Szczęść Boże 81. Została udostępniona do zwiedzania w 1976 roku. Na powierzchni znajduje się Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn Parowych. Od 19 października 2006 Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Podziemia zabytkowej kopalni i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały uznane za pomnik historii rozporządzeniem Prezydenta RP z 14 kwietnia 2004 roku.
Na głębokości 40 m powstał szlak turystyczny o długości 1700 m i kształcie trójkąta, łączący trzy szyby: „Anioł”, „Żmija” i „Szczęść Boże”. Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o wielkości od 500 do 2000 m2. Blisko 300 metrowy fragment trasy trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć wystawę minerałów, narzędzi używanych w górnictwie oraz Skansen Maszyn Parowych.
Sztolnia Czarnego Pstrąga to 600 metrowy fragment najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór sztolni odwadniającej Głębokiej należącej do kopalni Fryderyk (niem. Friedrichs-Grube, w późniejszym okresie nazwa została zmieniona na Kościuszko). Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku. Jest ona jedną z atrakcji Szlak architektury icon.svg Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga” i podziemia zabytkowej Kopalni Rud Srebronośnych zostały uznane za pomnik historii rozporządzeniem Prezydenta RP z 14 kwietnia 2004 roku (Dz.U. z 2004 r. nr 102, poz. 1062).
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828). Podczas wycieczki, która odbywa się łodziami, można obserwować niewielkie, tworzące się współcześnie stalaktyty i oryginalne partie chodnika sztolniowego wykutego w skale dolomitowej.
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki Dramy.