fot. Aramgutang, w projekcie Wikipedia, Licencja własność publiczna
Opalizacja widoczna na kawałku opalu
Wzór chemiczny – SiO2xnH2O, uwodniony dwutlenek krzemu. Zawartość wody w opalach wynosi od kilku do nawet 20% w hydroopalach)
Układ krystalograficzny: substancja bezpostaciowa, amorficzna
Twardość: 5,5-6,5
Gęstość: 1,9-2,2: przeważnie 2,15
Barwa: biały, bezbarwny (hialit), żółty, czerwony, brunatny, brązowy, jasnoszary do ciemnoszarego, czarny, zielony, niebieski, różowy.
Na półprzeźroczystych opalach występuje gra barw zwana właśnie od nazwy tego kamienia opalizacją.
Przeźroczystość: często półprzeźroczysty lub przeświecający
Rysa: biała
Spójność: kruchy
Przełam: muszlowy
Łupliwość: brak
Połysk: szklisty, perłowy, woskowy
Ciężar właściwy: 1,3 do 2,3; opale szlachetne zwykle 2,2.
Współczynnik załamania światła: 1,38-1,60.
Wrażliwość:
– wrażliwość na zmiany temperatury
– postępujący stale proces dehydratacji, który może spowodować pękanie kamieni.
Występujące efekty optyczne: opalizacja, iryzacja, opalescencja, efekt kociego oka, asteryzm. W przypadku występowania efektów optycznych opal zalicza się do opali szlachetnych.
Opalizacja – jest wynikiem efektów świetlnych jak dyfrakcja i interferencja na warstwach krzemionki w mikrostrukturze opalu. Opale składają się z domen w obrębie których występują drobne kuleczki krystobalitu o średnicy dziesięciotysięcznej milimetra wrośnięte w masę żelu krzemionkowego i tworzące uporządkowaną przestrzenną sieć. Działa ona jak siatka dyfrakcyjna na której odbywa się uginanie światła padającego. Efekt ten można porównać do tego występującego na płytach CD. Od wielkości drobinek krzemionki i od odległości między nimi zależy jakie składowe światła widzialnego wezmą udział w tych efektach i jaki finalny kolor zobaczymy w opalu.
Kolory zmieniają się w zależności od kąta padania światła i mogą przybierać nawet pełne spektrum barw kamień nazywamy wtedy multikolorem. Szczególnie intensywne zjawiska tego typu są określane mianem „ognia”. Efekt opalizacji charakteryzuje się nie tylko wyjątkowo dużym bogactwem barw, lecz wielką różnorodnością rysunków wzorów. Liczba kombinacji tych elementów jest praktycznie rzecz biorąc nieograniczona. Najwartościowsze kamienie są wtedy gdy gdy opalizacja pokrywa całą powierzchnię.
Na cenę kamienia wpływa w znacznym stopniu rodzaj efektów. Gdy występuje w nim więcej niż jeden kolor opalizacji określa się ile jest barw oraz jaka jest dominująca.
Fot. Ewa Jastrzębska, zdjęcie na warunkach licencji GNU Free Documentation License
Iryzacja na opalu z Etiopii
Opalescencja: szczególny rodzaj iryzacji, objawiający się na powierzchni niektórych minerałów, zwłaszcza opalu zwyczajnego, w postaci charakterystycznej mlecznobiałej, mlecznoniebieskawej lub perłowolśniącej poświaty wskutek zjawiska odbicia światła krótkofalowego, czyli niebieskiego. Światło ulega rozproszeniu na mikroskopowych spękaniach lub na szczelinkach wypełnionych wodą.
fot. Aramgutang, w projekcie Wikipedia, Licencja własność publiczna
Opalescencja na opalu z Červenicy, Słowacja.
Fot. Piotr Gut 2006, zdjęcie na warunkach licencji GNU Free Documentation License
Opal mleczny, Szklary, Polska;