Szlif brylantowy – najbardziej znany rodzaj szlifu jubilerskiego stosowanego dla diamentu, wynaleziony w XVII wieku, który wyparł dotychczas stosowany do obróbki diamentów szlif rozetowy.
Szlif brylantowy uznawany jest za szczyt osiągnięć mistrzów jubilerstwa.
Pełny, klasyczny szlif brylantowy zawiera nie mniej niż 58 faset: 33 w koronie i 25 w podstawie, a kamień szlifowany w ten sposób, widziany w planie, jest okrągły.
Szlif brylantowy stosuje się do obróbki diamentów i innych przezroczystych kamieni.
Po raz pierwszy obróbki diamentu w celu zwiększenia efektu optycznego dokonano w XII wieku. Wcześniej znano tylko kamienie surowe, których ostre krawędzie niekiedy szlifowano, a płaskie powierzchnie kryształu polerowano.
1. Taki „szpiczasty kamień” jest pierwszym szlifem diamentu.
2. Około 1400 r. powstał „kamień gruby” (kamień tablicowy) – ośmiokątny kryształ o dużej płaskiej powierzchni (tafli) i mniejszej powierzchni na dolnym szpicu (kolet).
W tym samym czasie, wskutek odłupywania lub zeszlifowania dwóch wierzchołków ośmiościanu powstał „cienki kamień”.
3. Od końca XV wieku dzięki zastosowaniu tarczy szlifierskiej możliwe było ulepszanie techniki szlifu fasetkowego . Tworzy się coraz więcej dodatkowych fasetek (aby zwiększyć efekty optyczne kamienia). Cztery boczne krawędzie górnej i dolnej części zostają oszlifowane do postaci fasetek. Łącznie z dolnym szpicem kamień ten, zwany „pojedyncze dobro” ma 18 fasetek.
4. Ponad bocznymi krawędziami tworzy się dalsze fasetki. Powstaje „podwójne dobro” o 34 powierzchniach i zaokrąglonym zarysie (rondyście). Szlif ten powstał z inicjatywy francuskiego kardynała Mazarina (około 1650 r.) – stąd nazwa „szlif Mazarina”.
5. Pod koniec XVII wieku szlifierz Vicenzio Peruzzi opracował szlif diamentowy o 58 powierzchniach. Fasetki są nieco nieregularne, zarys (rondysta) nie był jeszcze idealnie okrągły. Szlif ten zwany jest „potrójne dobro” lub „szlif Peruzziego” i przypominał już szlif brylantowy.
6. W XIX wieku opracowano „szlif brylantowy starszy”.
7. Doskonałość osiągnął diament dopiero dzięki współczesnemu szlifowi brylantowemu. Szlif brylantowy opracowano około 1910 r. na podstawie dziewiętnastowiecznego „szlifu starszego”.
Cechy szlifu brylantowego:
– okrągła rondysta
– co najmniej 32 fasetki i tafla w górnej części
– co najmniej 24 fasetki i niekiedy kolet tzn. spłaszczony szpic w dolnej części.
Określenie „brylant” bez dodatków odnosi się w sposób właściwy tylko do okrągłego diamentu o szlifie brylantowym.
Wszystkie pozostałe rodzaje szlifu należy określać, używając ich dokładnych nazw. Jednak w handlu i w języku potocznym mianem brylantów określa się zwykle wszystkie szlifowane diamenty.
Dzisiaj stosowanych jest wiele modeli nowoczesnego szlifu brylantowego, opracowanych na podstawie praktyki i obliczeń.